kjHlrK ksÍlaIK wÜgd,h
wdrlaIl .fõIKh ms
bkaÈhdfõ by<u úoHd;aul wdh;k w;ßka” wdrlaIl úoHd ixúOdkh ^ãtia´&” wdrlaIl ;dlaIK ixj¾Ok ixúOdkh ^ãàãB& iy ;dlaI‚l ixj¾Ok iy ksIamdok wOHlaI uKav, ld¾hd,h ^ãàãmS& 1958 §” taldnoaO lrk ,oafoa kj wdrlaIl m¾fhaIK iy ixj¾Ok ixúOdkh fyj;a ãwd¾ã´ >d;Sh j¾Ok f¾Ldjla is;ska ujd.ksñka jqj;a th wo wiSre fohla njg m;aù ;sfí’ flfiafj;;a” jir .Kkdjla mqrd uQ,sl jYfhka ridhkd.dr 10la ia:dmkh l< w;r ld,h h;au tu ixLHdj 50lg <ÕdjQfha rgmqrd b;d Wiia m¾fhaIK myiqlï j¾Okh lrñks’ furg l%shd;aul fndfyda úoHd;aul ixúOdk” ãwd¾ã´ bÈßfhys ;nd .ksñka bkaÈhdfõ ;dlaI‚l lvq,a, mekhdug úi÷ula fidhk weis,af,ys §ma;su;a kfjda;amdokSh ksrdlrKhla imhk ,§’
bkaäf.da jHdmD;sh ld,h .ksñka isák ojiaj, wka;¾uOHu mrdi i¾f*ia gq thd¾ ñihs,a ^tiatatï& uq,skau wdrïN lrk ,ÿfha 1960 jqj;a w¨;skau wdrïN lrk ,o ãwd¾ã´ ish;a .=Kh w;alr .;s’ kuq;a” iema;eïn¾ 7jk od” yhsmfidksla fglafkdf,dð ãfudkaiag%ේg¾ fjysl,a ^tÉtiaàãù& id¾:lj Èh;a flß‚’ ãwd¾ã´ ys oejeka; j¾Okh lsÍu Wfoid” b;d fõ.j;aj meñ‚ f;ia;fïka;=jla úh’ ld,h .;ùu;a iu.u” y;= msfmkakdla fuka ixúOdk u;=jkakg mgka .ekqKq w;r hqo wdïmkak muKla fkdj” bf,lafg%dksla” WmlrK moaO;s msysgqùu” Wiia mß.Kl iy lD;%su ;;a;aj wOHhkh” Odß;d f.dvke.Su” ufkdaúoHd;aul m¾fhaIK” yuqod ksÍlaIK” iy ffjoH m¾fhaIK mjd” kfjda;amdok jeäù .sfhah’ lsysm wjia:djlu” fmruqKgu meñ‚ kfjda;amdok .Kkdjlau rgj,a lsysmhlu lKavdhula kdhl;ajh .kakd rgj,a wdrlaIdj” wdl¾IŒh whqßka fuu kfjda;amdok iïmQ¾Kfhkau mdfya foaYSh tajd f,i n,mEï lrkakg W;aidy .ekSu;a iu.u bkaÈhdj bÈßhg f.k .sfhah’ bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä iajhx úYajdih i|yd lrk ,o wduka;%Kh;a iu.u ãwd¾ã´ ys jevlghq;= ud¾.fhka ixia:dmkh úh” th bkaÈhdfõ mdn,” kdúl iy .=jka yuqod i;= ;dlaI‚l mrdl%uh me;sÍhdug bjy,a úh’
wdrlaIs; wjldYh
uq¿ukskau jirla f.ù hoa§” bkaÈhdfõ ta-ieÜ ^pkaøsld kdYl& ñihs, fufyjr” tn÷ ñihs, fufyjr ms<sn| id¾:l kso¾Ylhla jQ w;r bkaÈhdj fï ;;a;ajh <Õd lr.;a cd;Ska y;r ^weußld tlai;a ckmoh” reishdj iy Ökh wfkla rgj,a ;=khs& w;r isákakg yelshdj w;am;a lr.;af;ah’ bkaÈhdj i;= fidaÈis lsÍfï yelshdj iu. iïnkaOj hñka ta ieÜ ñihs,hl myr §fï ksrjoH;dj w;alr .ksñka msg; wjldYfha wdrlaId oe, bÈßhg f.k.sh w;r M,odhSj fiajfha fhoùu iy fufyjr fla; meyeÈ,sj olajñka th Yla;s f,i kï lf<ah’ ta-ieÜ j.lSï rys; jxl pkaøsldj,g fukau wka;¾uydoaùmsl ne,siaála ñihs,j,g tfrysj wffO¾hu;a lsÍfï ;SrKd;aul N+ñldjl kshef,kq we;’ 2016 § bÈßhg hkak hkqfjka w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ÿka ksfhda.h;a iu.u” ta-ieÜ ñihs,fha ;ekqï tall tl,ia lrk ,o w;r Yla;s ñihs,h h;d¾:hla njg m;aùfï ,l=Kq fmkakqï lsÍu wdrïN lrk ,§’ —ãwd¾ã´ úiska .;a flá ld,h we;=<;” th yelshdj úoyd oelaùfï ixl,amh lrd ixl%uKh ùug” ;dlaIKh” lemùu” wfmalaIdj iy yelshdfõ uqyql=rd hdu iu. ãwd¾ã´ ifydaor;ajh kshñ; ld,h yd ne¢ wjfndaOh ;dlaI‚l wNsfhda. ms<s.ekSu;a iu. o¾Ykh lrhs”˜ ãwd¾ã´ iNdm;s wdpd¾h i;SIa frâä mjihs’

olsk m%udKhg tmsáka
2019 iema;eïnrfha” ãwd¾ã´ bkaÈhdkq .=jka yuqod wú .nvdjg ;j;a w;sYhskau Wiia ld,;=jlal= tl;= lrk ,o w;r ìfhdkaâ úIqj,a f¾kaÊ thd gq thd ñihs,h ^îùwd¾ tatatï& fhda.H kduh weiag%d ^wdhqOh& igyka lrk ,oafoa id¾:l w;ayod ne,Sulg miqjhs’ wk;=rej tajd” rfÜ ksrEmKd;aul igkalrefjl= jk iqfldahs 30 tïflat,a igka fcÜhdkh iu. tldnoaO lrk ,§’ lsf,daóg¾ 8l wdikak;djla ksjerÈ njla w;alr foñka” îùwd¾ tatatï weiag%d ñihs,h lsf,daóg¾ 100lg muK tmsáka mj;sk b,lalhlg wdikak óg¾ 5la we;=<; mj;akd ish¨ foag myr§ug yelshdjla ord isà’ iQ30-tïflawhs m%ydrl fcÜ hdkd 150lg jeä .Kkla fï ñihs, /f.k hk w;r weiag%d ñihs,h wkqu; lsÍug fmr .=jfka igka lsÍug iqyqre nj ord isáfhah’
wúj,g;a wE;ska
bkaÈhdfõ úoHd;aul .eg¨j,g kfjda;amdokSh úi÷ï imhkq ms‚i” foaYSh ksIamdoljreka iu. fome;a;gu jdisodhl yjq,aldß;ajhla i|yd w;a w,a,d .ekSu ãwd¾ã´ mßmQ¾K hsi÷ula i|yd uE; w;S;fha yuqjk kso¾YkSh wjia:djls’ ieye,a¨ m%ydrl .=jkahdkd ^t,aiSta&” f;acd w;skùk iy foaYSh ixj¾Okhla jk ldfõß fcÜ hdkdjls” nyqld¾h yjq,aldß;ajhl wdo¾Yu;a uQ,sl fcÜ tkaðula iys;j ksmojk ,oaols’ fï t,aiSta iy yskaÿia:dka tafrdfkdálaia ,sñgâ ^tÉtat,a& úiska t,aiSta iu. uyd ;dlaIK iyfhda.s;ajhls” furáka ,o yels fkdjk” leãì£ .sh iqka foaj,a tl,ia fldg ;kk kuq;a foaYSh ;dlaI‚l Wmßixj¾Ok mqfrda.dñ;ajhla hgf;a ke.S wd ixj¾Okhls” .=jkahdkdj,ska ,nd.; ;SrKd;aul ;dlaI‚l úê iu. hdkh u; Tlaiscka ckk ksIamdok ^Tfndlaia& moaO;sh §¾> ld,Sk fufyjrj,§ wLKavj Tlaiscka iïmdokh lsÍu fjkqfjka f,dl= fiajhla bgqfldg ;sfí” fldaúoa – 19 wdidokh ùu ksid Yajik moaO;sfha wdmodj,g n÷kaj isák frda.Skag iydhùfï § frday,aj,g msßkukq ,en ;sfí’

fldaúoa – 19 mqmqrdhdu ksid” yg.;a ;;a;ajfha§ fyd|u kjHlrK úi÷ï iuyrla iemhSug il%Sh yjq,aldß;ajhla iys; iyNd.s;ajh fuys wdh;ksl yqrejg u.mE§h’ WodyrKhla f,iska” —fvhd¾ gq v%Sï 2’0˜ bkaÈhdfõ ysgmq ckdêm;sjrfhl=o úoHd{fhl=o jQ wdpd¾h tamSfÊ wíÿ,a l,dï ^cQ,s 27& ue;s;=udf.a miajk .=KdkqiaurK § m%idx.sl jev weröula úh’ fuu ;rÕhg by< fmf<a kfjda;amdolhska /ilg wdrdOkd hejqKq w;r wdrlaIl YlH;d jeäÈhqKq lsÍu i|yd” ixúOdkh úiska y÷kd.kakd ,o ke.S tk ;dlaIKfha§ rg fmrgqj ;nd ndOdldÍ fkdjk woyia iy ixl,amuh odhl;ajhla oelaù‚’
j;auka o¾Ykfha§” uq¿ rgu w.%dud;Hjrhdf.a —wd;auksNd¾ Ndr;a˜ jgd /iajqKq w;r” foaYSh kjHlrKh iy ksIamdokh fjkqfjka wd;;shla .;a wh;a iu. ãwd¾ã´ ks¾jpkd;aul W;afYa‚.;ùula iQodkï flre‚’ bka§h rch” fïâ bka bkaähd fyj;a bkaÈhdfõ§ ksmojkak oelau hgf;a wdhqOj,g rd;%Sfha § y÷kd.ekSfï moaO;s we;=<;a kshuqjka rys; fyda iys; ñks iy uhsfl%da jeks .=jka iy f.dvìï jdyk rdYshla we;=¿j” b;d úYd, moaO;s 108la we;=<;a ,ehsia;=j iy thska m%lg flreKq foaYfha wd;au úYajdih ksmoùu ms‚i kdhlhska /ilf.ka tla wfhl= f,i ixúOdkh ke.S isáhs’ fuu ixj¾Okh tfÜ ;j;a úoHd;aul ixj¾Okhl ,xiqjla jdksc l%shdj,shla i|yd fkdñf,a m%fõY úh yels fmagkaÜ n,m;% 450lg jeä .Kkla ks¾jpkh lsÍfï oejeka; ixj¾Okhlg miqj bÈßm;a jQjls’ wkd.;h oelsh yels ;rula ÿrg tmsáka” ãwd¾ã´ ish fiajdkshqla;slhska 24700lg úoHd{hska 7300la jk ish,a, kuq;a ksYaÑ; Y%u n,ldfha” trfÜ msysá bÈßhgu hk ;dlaI‚l wdh;khla f,i ke.S isákq we;’