د لوړې ودې په لور
پیژندل شوی اقتصادپوه او د لومړي وزیر نریندرا موډي اقتصادي سلاکارانو د شورا رئیس بیبیک ډیبروی مونږ ته وضاحت راکوي چې څرنګه هندوستان په سمه لار روان دی ترڅو د 5 تریلیونه امریکايي ډالرو په ارزښت اقتصاد ته ورسیږي
په تیرو څو کلونو کې، ډیری وخت هندوستان د نړۍ ترټولو چټک پرمختګ کوونکی اقتصاد ویل شوی، دا سناریو په اوسنې نړیوال اقتصادي کراروالي کې لاروښانه ښکاري. د هند دولت د یو لوړ هدف اعلان کړي چې د 2024-2025 پورې به د هند اقتصاد 5 تریلیون ډالرو ته اوچت کړي. پداسې حال کې چې ځینې وايي دا امکان نه لري، ډیری د هندوستان د اقتصاد اندازه د وړاندوینې په وخت کې هیروي. که ان د هند اقتصاد وده چټکه هم نه وي، بیا به هم په نړیوال اقتصاد کې د هند برخه د د کمیت له پلوه ډیره وي.
اته سلنه د GDP ودې ته اړتیا شته چې د 5 تریلیونه ډالرو هدف ته ورسیږو او دې کار کې باید د دولت نوښتونه او ګټوره عامه مصرف، ګټوره ځمکه، کارګر او د پانګې بازارونه او تولید ډیروالي او د تشبث نوښت پوره مرسته وکړي. په هندي ایالتونو کې په کافی ډول تنبلي شته چې دې اته سلنه ودې ته ورسیږي. لوړه GDP یوازې شمیره نه ده. دا د لوړ عاید، د کار موندلو ډیروالي، د ژوند ښه سهولتونو، د فقر ټیټوالي او پرمختللي ټولنیز اقتصادي شاخصونو په معنی ده. په وروستي ربع کې وروالی لیدل شوی، د هندوستان پیسو او مالي تحریک وختي کار پیل کړی او ژر به یې پایله وګورو. اوسني حالت ته په کتو یو کس ویلی شي چې هندوستان به په 2019 – 2020 مالي کال کې 5 سلنه ریښتوني GDP وده ولري.
د 2014 کال راهیسې د لوی اقتصاد مدیریتونو له بریاوو څخه یوه د پیسو زیادوالي (تورم) څخه مخنیوی و. شپږ سلنه ریښتینې وده او څلور سلنه د تورم محصول 10 سلنه سهمي وده، پداسې حال کط چې شپږ سلنه ریښتینې وده او نهه سلنه د تورم محصول 15 سلنه سهمی وده. که څه 15 سلنه سهمي وده د 10 سلنه سهمې ودې څخه ښه ښکاري خو 10 سلنه د ټیټ تورم سره ښه ده.
که څه هم موخه دا ده چې هندوستان لوړې ودې ته ورسوو. د 2014 کال راهیسې، د نریندرا موډي دولت منطقي پالیسۍ دویم قدم دی، لومړی قدم یې داسې لاره او بنسټ جوړول دي چې دا په یقیني ډول تضمین کړي. خو لومړی بهرنی چاپیریال ډیر مهربانه نه دی، د نړیوالې ډاډمنتیا نشتون هم د هندوستان صادراتو او وده باندې اغیز کوي. ډیر هیوادونه شپږ سلنه وده نه کوي. دویم په سیسټم کې ډیر د ودې داخلي سستوالی او د ودې داخلي سرچینې شته دي.
دریم، ټولشموله کیدل باید عامه سهولتونو او زیربنا برابروالي په معنی وي. په عامه ځایونو کې د تجارتي اعلانونو لوحې پرمختګ د سړکونو (او د ترانسپورت نورو بڼو)، بریښنا، د ګاز نښلول، تشنابونو، پاکوالي، کورجوړونه، ښوونځیو (لوړو زده کړو)، مهارتونو، طبي درملنې، ډاډمنتیا، قرض ورکړې، د بانک حسابونو او کریډیټ شتون کې توضیح کوي. دا پرمختګ په ځانګړي ډول په سیمه ایز هندوستان کې څرګند دی. دا یې یو دلیل دی چې د UNDP یا ملګرو ملتونو پراختیا پروګرام د انساني پرمختګ وروستي راپور کې د فقر څو بعدی ټیټوالی ښودل کیږي. ټولشموله کیدل محرومو کسانو ته د غیږ پرانیستلو په معنی هم ده. دا اوس د غیر مرکزي هویت (یوه احصایه، نه سروې) له لارې د SECC (د ټولنیز اقتصاد برخې احصایه) په استعمال اجرا کیږي. دا سروې دې لپاره کارول کیږي چې مرکزي دولت او ایالتي دولت څخه ګټه اخیستونکي وپیژني، او اضافي مصرف او څو ځلې ورکړې څخه مخنیوی کوي. مرستې اوس د بانکي حسابونو له لارې ورکول کیږي چې د اذار سره وصل دي (اذار د هویت نمبر دی چې د هندوستان دولت ځانګړي هویت ادارې لخوا د هیواد هر وګړي ته ویشل شوی). د داسې ټولشموله نوښتونو څخه چټک محصول او ځواکمنتیا په اقتصادي ځواک کې محاسبه کیدای نشي. خو ښکاره بدلون دی (او د کیسو څخه ثابتیږي، لکه د لرګیو اور څخه LPG ته اوښتل، یا د تشنابونو جوړول، یا د موډرا (د بودایزم او هندویزم سمبولیک لاسنیونه) قرضونه) او هندوستان به توان ورکړي چې د نفوس دا ویش په ودې بدل کړي.
څلورم، دا ټولشموله کیدل او اقتصادي ځواکمنتیا د تشبث نوښتګرو د اسانه تجارت کولو او د وګړو اسانه ژوند پر وړاندې یو ډول عمل دی. یو متشبث نه یوازې د شرکت نوښتګر وي. او نه د سوادګري اسانتیا د نړیوال بانک اسانه سوداګرۍ شاخصونو پورې تړاو لري، چې هغې کې هم د هندوستان مرتبه لوړه شوې ده. د اسانه سوداګري نوښت د صنعتي تګلارې او پرمختګ وزارت (DIPP) یا د صنعت پراختیا او داخلي سوداګرۍ وزارت لاندې په ټولو ایالتونو کې د سوداګرۍ او پانګونې فضا بدله کړې ده.
پنځم، د ادارو پاکوالي په لنډ مهاله وخت کې اقتصادي ودې لپاره خطرناکه پایلې لري. د داسو ادارو پاکوالي بیلګې د معاملاتو لارښوونو (دوران او پرمختګ) قانون، د غیر قانوني پیسو لیږد دقیق بررسي، د اصلي شرکتونو مهار کول، د نامنحلتیا او افلاس قانون او د لوړې مالیې منل و. په راتلونکي کې به د محصولاتو ګټې پر وړاندې دا ټول د نرخونو په چټکه وده کې مرسته وکړي.
د مرکزي دولت مالیاتي سیستم په سم ډول مدیریت شوی، پرته له دې چې د خپل مالي ثبات موخې هاخوا دیخوا شوی وي. د مالیاتو ورکړې اصلاحاتو پروسه روانه ده او د شرکتونو مالیه له وړاندې ټیټه شوې. دواړو مستقیم او غیر مستقیمو مالیو لپاره د معافیت له منځه وړل او اسانتیا موضوع ده چې ټیټ ارزښتونو منلو ته لار هواروي. له همدې کبله لوی پیغام دا دی چې د GDP پنځه سلنه پرمختګ په 2019 – 2020 کال کې ښه بده او خطرناکه لار نده، د ودې لوړ هدف ته نږدیوالی دی.