پیاوړي ایږدن، د ځ
په وروستیې د ملګرو ملتونو عمومي ناستې د هندوستان-ضمانت شوی تصمیم ونیو چې 2023 یږدنو نړیږ د هندوستان د ایږدنو تولید، د هغه تغذیوي ارزښت ته ژوره ې څرنګه د هندوستان دولت ایږدنو او د ایږښت ته پراختی
ایږدن د ځې غلې، پیاوړي خواړه او د تعجب وړ غلې صفتونه ځړي، د انسانانو لپاره لومړي پيژندل شوي خواړیدای شي لومړۍ غله وي چېې ورڅیستل شوی. دا چې په توافق سره د ملګرو ملتونو عمومي ناستې (UNGA) د 2023څخه د ایږدنو نړییړه د هندوستان لخوا تضمین شوی تصمی او ملاتړ د 70 ډیر هیړ، دا ښې نړیوال ملاتړ شته ترڅو د خوړو نړیوال سیې د دې غلې ارزښت او ګټې وپیژندل شي. په دې موضوع باندې ملګرو ملتونو ته د هندوستان دایمې استازي، ټې وویل: ژوره اړتیا لییږي چې د ایږدنو تغذیوي او اییګټېییم نیڅو د تولید اسانتیاوې، څیړنیزې او پراختیايي پانګونې، او د خوړړیړي. ې د ایږدنو اثار د هراپا او موهنجودارو لرغونې اثارو ځایې موندل شوي او څو پخوانیو هندي متنونو ایږړېیږدن زمونږ د ورځیني ژوند برخه ول. نن هندي بزګران په دې پوهیږي چې د ایږځانګړي ډول وچ او سختو چاپیریې هم اقتصادي ګټه لري. او دې سره روغتیايي ګټې هم لري. په وروستیو څې، د هندوستان دولت پراخه هڅړې چې د ایږېڅوي. د هندوستان متحد دولت، چې مشري یې د لومړي وزیر نریندرا موډې ده، 2018 ې د ایږیړ ترڅو د تغذیوي ارزښې تولیړي.
ځیړه
ایږدن د میلیونونو آسیايي بزګرانو لپاره چې لږه وچه ځګڼیږي. دې ته تغذیوي خواړه یا د وچې ځې خواړه هم وايي، او دېې جوار، باجره، ایږړې تغذیوي ګټې لري. ایږدنو ته ځیړه هم وییږي د بیلګې په توګه راګي د شیدو دېیم لري، او ډیری ایږدن د اوسپنې او جست لوړښه پروتین او فایبر لريو او ګلوتیې نشته. ایږی شي نړیوالې ستونزېیه پرهیز (چې د سوی تغذیېیږي)؛ د چاپيریال موضوعات (د اقلیی او د چاپیریال تدریجي ټیټوالی؛ او سیمه ایز فقر په ګډړي. لږیدوي او تونايي لري چې په ګرم اقلیم او لږېړړي. ایږدن د اقلیم سره ځیېګرانو لپاره د خطر مدیریت غوره ستراتیژي ګڼیږي.
هندي ایږدن په لومړې
ې د خوړو امنیت غونډې پر مهال په 2017 ې د هندي ایږښښونه پیل شول چې نړیوال پام ورته واړیزې څیړنې بنسټ، د نیمه وچې ځې نړیوال څیړنیز انسټیټیوټ (ICRISAT) او په ملګې د خوړې نړیوال سازمان (FAO) ې نورو اړوندو سازمانونو سره یو لړ ناستې ترسره شوې ترڅې نړیوال سازمان ډیې د هندوستان سفارت سره د پروسې پراختیا وپيژندل شي. د 2017 یې د لومړي ګې وزیر رادا موهان سینګ په 2018 ې د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونیو ګوتریش ته یو لیڅخه یې غوښړه چې د ملګرو ملتونو عمومي ناستې اجیې دې ته ځایړي ترڅو یو یږدنو نړیګڅه هم دا پروسه په عادي ډول پنځیسي، خو GOI، ICRISAT، د نړیوالېیزې څیړنې مشورتي ګروپ (CGIAR)ې او بزګرانو ښیګڼېیزې څیړنې لپاره د هندوستان شورا (ICAR) او د ایږدنو انسټیټیوټ، ICAR – د هندوستان د ایږدنو څیړنې انسټیټیوټ (IIMR)، د نورو سره دا موضوع تعقیړه چې په 2021 ې یې ثمره ولیدل شوه. دا ارزښې نړۍیدو طبیعي سرچینو په اړه خبرېښت وړ ځې او اوبه، او ژوره اړتیا لییږي ترڅو د مخ پر ودې نفوس تغذیوي او خوړو اړتیاوېیجې او غنم ډیرو اوبو ته اړتیا لري، چې دې سره زمونږ بزګګلارو جوړګونې سره مخ دي ترڅو زمونږښت سیې توپير راولي. ایږدن دا اړتیاوې.
ښت اسانتیا
ایږدن چېړې تودوښې، او اقلیځیو سیمو، قبایلي او باراني سییش، چتیسګر، ګجرات، هریانا، مادیا پردیش، اودیشه، راجستان، مهاراشټټټر پردیش، ټامیل ناډو او ټلینګېیږي. د خوړیز سازمان د معلوماتو له مخې، د ایږدنو نړیوال تولید 90 میلیونه ټنه دی چې یواځېې 19 میلیونه ټیږي. څه هم د ایږدنو ډیرو ډڅو هندي او نړیوال سازمانونه د څو اړخیز لی د غلی تولیې لوړ. د بیلګې په توګه د باجرې د جین لړۍیوم، چې د 30 انسټیټیوټونو څخه جوړ شوی، د باجرې جینونو لړۍې توپیۍ او ګرمۍ د توان جینونه یې وپیژندل، چې نه یوازې د ایږدنو لپاره ګټیدایڅیړنو څه ډوله اوچت ځې غلېړي او همداراز د څو ډوله ایږدنو بڼو ته یې پراختیړې چې د هندوستان بزګران یې.
د ایږدنو ماموریت
یږښت ته د یو ماموریت له لارې پراختیڅیتی ایوګ NITI Ayog وړاندوینو پر بنسټ تغذیوي امنیت رامنځړي. د هندوستان لومړي وزیر نریندرا موډي د 2020 16 د اته غلو 17 ځیولوژیډړ چې دېې د باجرې دوه بڼې هم شامل دي. د ملي خوړو امنتیټېښت له مخې، ایږدن په ارزانه بیه واخلي او د عامه مدیریت سیستم (PDS) ټې یې توزیړي. د هندوستان د تغذیې ملي ماموریت، پوشان ابهیان هم د ایالتي دولتونو څخه غوښتي، چې ایږدن د پراخه عامه توزیع سیګډې پراختیا خدمتونه، د نیمې ورځ خواړه او نورو له لارې توزیړي. پداسېې چې دولت او څیړنیز سازمانونه د ایږدنو تولیې لوړیړو تیارولو له لارې دېې ونډه اخلي. پراختیا یېی چې حبوباتو څخه خواړه تیاریږي، د خوړیړاندېیږي، او د روغتیايي ګټو او چاپيریال خوندي ساتنې اړیفیتونو په اړه یېییږي. د ملګرو ملتونو نړیوال سیستم 2021 ې هم اضافي فرصتونو وړاندېړل ترڅو د خوړو سیستم تلپاتې او ځې 2023 یږدنو نړیی، دې سره به د ټښښونو ملاتړ وشي چې غواړي ایږړي او د ټولو د انتخاب وړ خواړه اوسي.
